ISO 16949 Otomotiv Kalite Yönetim Sistemi, otomotiv sektörü için dünya çapında kabul gören bir kalite yönetim sistemidir. ISO 16949 standardı, Avrupa ve ABD’de daha önce yayınlanmış olan standartları bir araya getirmiştir. Bu standart, otomotiv tedarik zincirinde, ürünlerin tasarım ve üretim çalışmalarında en iyi uygulamayı sağlamak için bir çerçeve oluşturmaktadır.
Otomotiv Kalite Yönetim Sistemi standardı, Uluslararası Otomotiv Görev Gücü (IATF, The International Automotive Task Force) tarafından tasarlanmıştır. Bu kuruluş, dokuz büyük araç üreticisi firma ve ABD, İngiltere, Fransa, Almanya ve İtalya’dan ulusal otomotiv ticaret kuruluşlarından oluşmaktadır. Dokuz büyük araç üreticisi firma alfabetik sırada şunlardır: BMW, Chrysler, Daimler, Fiat, Ford, General Motors, PSA Peugeot Citroen, Renault ve Volkswagen. Yola çıkılırken otomotiv sektöründe uygulanmakta olan farklı süreçleri bir araya getirmek hedeflenmiştir.
Sonunda tasarlanan ISO 16949 Otomotiv Kalite Yönetim Sistemi, uluslararası alanda kabul gören ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi standardına dayanmaktadır. Temelinde faaliyet hatalarını önlemeyi hedeflemekte ve tedarik zincirindeki çeşitliliği ve atıkları azaltarak sürekli geliştirmeyi teşvik etmektedir.
ISO 16949 standardı, her çeşit ve boyutta otomotiv şirketleri tarafından kullanılabilecek şekilde geliştirilmiştir. Ancak elbette her işletmenin kalite yönetim yaklaşımı farklıdır ve bu standart işletmede kurulurken, ihtiyaçlara uygun şekilde şekillendirilmesi gerekmektedir.
ISO 16949 standardı, özellikle otomotiv sektörü için kalite yönetim sistemi gereksinimlerini belirleyen bir standarttır. Otomotiv sektörü için tedarik zincirinde dünya çapında farklı değerlendirme ve belgelendirme uygulamalarını uyumlu hale getirmek için tasarlanmıştır. Uluslararası Standartlar Örgütü (ISO) tarafından ilk olarak 1999 yılında yayınlanmış, son olarak 2016 yılında revize edilmiştir. Bugün yürürlükte olan sürümü ISO 16949:2016 sürümüdür.
ISO 16949 standardı, müşteriye özel gereksinimler ile birleştirildiği zaman, otomotiv üretimi, servis ve aksesuar parçaları üreten firmaların gereksinimlerini de belirlemiş olmaktadır. Söz konusu standardın son sürümü, ISO 9001 standardının 2015 sürümü baz alınarak yeniden tasarlanmıştır ve Kalite Yönetim Sistemi yapısı ve gereklilikleri ile tamamen uyumlu hale getirilmiştir.
ISO 16949 standardı başlı başına bağımsız bir yönetim sistemi standardı olmasına rağmen, bir belge olarak tek başına uygulanmaz. Mutlaka ISO 9001:2015 standardı ile birlikte uygulanmalıdır. İşletmelerin ISO 16949:2016 sürümüne geçişleri, açıklanan bir plan dahilinde gerçekleşmiştir.
Bugün artık otomobil ve motorlu araç üreten bütün işletmeler ISO 16949 Otomotiv Kalite Yönetim Sistemi Belgesi alma ihtiyacı duymaktadır. Bu işletmelerin uluslararası düzeyde tanınmaları, pazara girebilmeleri ve rekabet edebilmeleri için ISO 16949 belgelendirmesi önemli olmaktadır. Bugünün küresel anlamda otomotiv piyasalarında yer edinebilmek için ISO 16949 Belgesi almak bir zorunluluk olmuştur.
ISO 16949 standardının temelinde kalite yönetim sistemi standardı bulunduğu için, esas olarak burada da süreç yaklaşımı teşvik edilmektedir. Bu sayede işletmede verimlilik artmakta, atıklar azaltmakta, hatalar düşürülmekte, kısaca kaliteli üretim yapılmakta, maliyetler düşmekte ve tedarik zincirindeki problemler önlenmiş olmaktadır.
Bir otomotiv firması eğer daha önce ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi kurmuş ve uyguluyorsa, bu firmanın ISO 16949 Otomotiv Kalite Yönetim Sistemi kurması ve ISO 16949 Belgesi alması çok kolaydır. Çünkü son yapılan güncellemeler ile bu sistemlerin entegrasyonu sağlanmıştır. Aynı şekilde ISO 16949 Otomotiv Kalite Yönetim Sistemi’nin, ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi ve OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi ile entegre edilmesi de oldukça kolaydır.
ISO 16949 belgelendirmesi, küresel kaynak bulma, daha fazla iş fırsatı elde etme ve daha fazla yatırım çekme konularında işletmelere sağladığı katkılar göz ardı edilemez. ISO 16949 Belgesi, bu firmalar ile iş yapacak taraflara güven ve tutarlılık vermektedir.
ISO 16949 Belgesi sayesinde işletmeler, müşterilerine ve yürürlükte olan yasal düzenlemeler kapsamında resmi kuruluşlara, ürün güvenliği gereksinimlerini karşılayan üretim yaptıklarını kanıtlamış olmaktadır. Sistemin etkili bir şekilde uygulanması ile müşteri memnuniyeti yaratılmaktadır. Diğer yandan hedefler açıkça belirtilmiş olmakta ve yeni iş fırsatları tanımlanmış olmaktadır.
Belki de en önemlisi, işletmeler faaliyet risklerini tanımlamış olmakta, bunları değerlendirmekte ve gerekli önlemleri zamanında almış olmaktadır.
ISO 16949 Otomotiv Kalite Yönetim Sistemi, otomotiv sektöründe faaliyet gösteren ana firmaların ve tedarikçi firmaların, müşterilerinin ve diğer paydaşlarının gereksinimlerini nasıl karşılayabilecekleri gösteren bir yöntemdir. Bu firmalarda sürekli gelişim fikrini teşvik eder. Söz konusu firmalar, hedeflerini belirlemek ve bunlara ulaşmak için süreçlerini sürekli iyileştirmek zorundadır. Sistem özellikle hataların önlenmesi üzerinde durmaktadır.
ISO 16949 standardı, otomotiv sektöründeki özel gereksinimleri ve temel ihtiyaçları kapsamaktadır. Gelişmiş ürün kalite planlaması, arıza durumu ve etki analizi, istatistiksel süreç kontrolü, ölçüm sistemleri analizi ve üretim parçası onay süreci gibi belli süreçlerin tanımlanmasını ve uygulanmasını gerektirir. Bir başka temel özellik de tedarik zincirinde çeşitliliklerin ve atıkların düşürülmesini teşvik etmesidir. Keza söz konusu standart, belgelendirilmiş ve uygulanabilir kurumsal sorumluluk politikalarının hazırlanmasını gerektirmektedir.
Kısaca ISO 16949 Otomotiv Kalite Yönetim Sistemi standardı, ürünlerinin her zaman müşteri gereksinimlerini karşıladığından, kaliteli olduğundan ve müşteri memnuniyetinin sürekli sağlandığından emin olmak isteyen işletmeler için rehberlik etmektedir ve buna uygun yöntemler sunmaktadır.
Yukarıda da değinildiği gibi, ISO 16949 standardı ilave bir standarttır. Esas olarak diğer ISO standartları ile birlikte kullanılır. Örneğin, ISO 9001 standardı, kalite yönetim sisteminin temel gereksinimleri tanımlar. ISO 16949 standardı, kalite yönetim sisteminin otomotiv sektöründeki tamamlayıcı gereksinimlerini belirler. ISO 19011 standardı, kalite yönetim sistemlerinin iç ve dış denetimlerinde rehberlik eder. ISO 31000 standardı ise, risk yönetimi ilke ve kurallarını ana hatları ile açıklar.
ISO 16949 Otomotiv Kalite Yönetim Sistemi, otomotiv temelli kalite yönetim sistemi kriterlerini tanımlamaktadır. Büyük veya küçük her boyuttan üretici veya tedarikçi firma tarafından, kısaca otomotiv tedarik zinciri boyunca kullanılabilir.
Bugün dünya genelinde 65 binden fazla firma ISO 16949 standardına göre belgelendirilmiştir. Standartta yer alan gereklilikler geneldir. Otomotiv ile ilgili ürünlerin tasarımı ve geliştirilmesi, üretilmesi, gerektiğinde montajı ve bütün bu hizmetleri sağlayan herhangi bir firmaya bu standart uygulanabilir. Müşterilerin talep ettiği otomotiv parçaları, servis parçaları veya aksesuar parçalarını üreten bütün işletmeler için bu standart uygulanabilir ve belgelendirilebilir.
ISO 16949 standardı, güçlü bir müşteri odaklılığını, üst yönetim desteğini, çalışanların motivasyonunu ve sistemin uygulanmasını gerektirmektedir. Genel olarak süreç yaklaşımı ve sürekli iyileştirmeyi de içine alan şu yedi kalite yönetimi ilkesine dayanmaktadır:
Kuruluşumuz, güçlü bir teknolojik altyapı ve eğitimli ve deneyimli uzman bir çalışan kadrosu ile müşterilerine, birçok sistem belgelendirme hizmetleri arasında, ISO 16949 Otomotiv Kalite Yönetim Sistemi belgelendirme hizmetleri de vermektedir.
Kuruluşumuz, bu belgelendirme hizmetlerini verirken, yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlara, dünyanın her yerinde kabul gören yöntemlere ve yürürlükte olan yasal düzenlemelere uymakta ve kaliteli, hızlı, kusursuz ve güvenilir bir hizmet vermektedir.
Başvuru yapan kuruluşun, ilgili standartın gerekliliklerini karşılayıp karşılamadığı hakkında inceleme yapılır.
Gerekli olan prosedürlerin ve denetimlerin hazır olup olmadığı konusunda inceleme yapılır ve kurumun değerlendirmeye hazırlık durumu kontrol edilir.
İlk iki aşama sonrasında mevcut ise yapılan her türlü düzeltici işlem gözden geçirilerek, kurumunuza ait belge hazırlama işlemi başlar.