ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi standardı, çeşitli işletmelerde çalışanların iş kazaları yaşamamaları, meslek hastalıklarına tutulmamaları, bu yüzden rahatsızlanmamaları, yaralanmamaları veya yaşamlarını kaybetmemeleri için, kısaca çalışanların sağlık ve güvenliklerinin sağlanması için tasarlanan bir yönetim sistemi standardıdır. Bu standart Uluslararası Standartlar Örgütü (ISO) tarafından geliştirilmiş ve yayınlanmıştır.
ISO 45001 standardı, işletmelerin iş sağlığı ve güvenliği performansını proaktif olarak iyileştirmelerini sağlamak amacıyla gereksinimleri belirleyen bir uluslararası standarttır. Bu standart, büyüklükler, faaliyet alanları ve nitelikleri ne olursa olsun herhangi bir kuruluşa uygulanabilir özelliktedir. İşletmeler bu standart sayesinde, çalışanların sağlık ve refahı gibi sağlık ve güvenliğini ilgilendiren bütün yönleri bütünleştirmektedir. Bunun yanında resmi kuruluşlar da aynı konuda gerekli yasal düzenlemeleri çıkarmakta ve gerekli denetimleri yapmaktadır.
İşletmeler adına çalışan veya işletme faaliyetlerinden etkilenen kişiler olduğu sürece, bütün işletmelerin sağlık ve güvenliği yönetmek için sistematik bir yaklaşım uygulamaları, kendi menfaatleri için uygundur. ISO 45001 standardı, hem düşük risk taşıyan işletmeler hem de yüksek riskli ve karmaşık süreçlere sahip işletmeler tarafından kullanılabilir.
Genel olarak bu standart, riske dayalı bir yaklaşım sergiler ve işletmelerin diğer işletme risklerini yönetme şekli ile tutarlıdır. Bu yüzden ISO 45001 standardı gereksinimlerinin, işletmenin genel yönetim süreçlerine entegre edilmesi gerekmektedir.
ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi standardını uygulayan firmalar bundan büyük yararlar elde etmektedir. Bu sistemi kuran ve ISO 45001 Belgesi alan işletmelerin iş sağlığı ve güvenliği performansı birçok yönden gelişme göstermektedir. En başta işletmeler bir iş sağlığı ve güvenliği politkası oluşturmakta ve bunun ile ilgili hedefler belirlemektedir.
Bu paralelde işletmeler, riskler, fırsatlar, yasal düzenlemeler ve diğer gerekleri dikkate alarak sistematik süreçler oluşturmaktadır. Keza faaliyetleri ile ilgili çalışan sağlığına ve iş güvenliğine yönelik riskleri ve tehlikeleri belirlemekte, bunları ortadan kaldırmak için çabalamakta ve potansiyel etkilerini en aza indirmek için denetimler yapmaktadır.
ISO 45001 standardı sayesinde çalışanlar arasında çalışan sağlığı ve iş güvenliği konusunda farkındalık artmaktadır. Keza çalışanlar bu konularında aktif rol almaya başlamaktadır.
Bu sayılanlar yanı sıra işletmelerin güvenli bir çalışma ortamına sahip olması şu faydaları da beraberinde getirmektedir:
ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Neden Önemli?
ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi standardı tasarlanırken, OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi standardı, Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından yayınlanan uluslararası çalışma standartları, diğer uluslararası standartlar ve yerel standartlara önem verilmiştir.
OHSAS kıslatması, İngilizce Occupational Health and Safety Assessment Series ifadesinden gelmektedir. OHSAS 18001 standardı, Britanya Standartlar Enstitüsü tarafından yayınlanmıştır ve bugüne kadar işçi sağlığı ve güvenliği konusunda uygulanan en kapsamlı belgelendirmedir. Bu standart sayesinde, çalışan sağlığı ve iş güvenliğini ilgilendiren tehlikeler ve riskler belirlenmekte, değerlendirilmekte ve gerekli önlemler alınarak riskler en düşük seviyeye çekilmektedir. Bu standart, yürürlükte olan yasal düzenlemeler ile de uyumludur. Ülkemizde bu standart, TS 18001 İş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemleri - Şartlar başlığı ile yayınlanmıştır.
OHSAS 18001 standardı gerçi ululararası alanda kullanılıyor olsa da bir ISO standardı değildir. Ancak bir ihtiyaç olarak Uluslararası Standartlar Örgütü tarafından yayınlanması gündeme gelmiş ve bu konudaki çalışmalara 2014 yılında başlanmıştır. Sonunda 2018 yılında ISO 45001 standardı yayınlanmıştır. Bu standart OHSAS 18001 standardının yerini almıştır. Ülkemizde de Türk Standartları Enstitüsü tarafından bu standart şu başlık altında yayınlanmıştır: TS ISO 45001 İş sağlığı ve güvenliği sistemleri - Şartlar ve kullanım kılavuzu.
ISO 45001 standardının yayımlanması ile üç yıllık bir geçiş süreci tanınmıştır. Bugün ellerinde OHSAS 18001 belgesi bulunan işletmeler bu süre içinde bu belgeyi kullanmaya devam edecektir. Ancak geçiş süresinin sona ermesi ile birlikte yeniden denetimlerden geçecekler ve bu defa ISO 45001 Belgesi alacaklardır.
ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi standardı, ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi ve ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi gibi diğer ISO yönetim sistemi standartlarına uygulanan üst düzey yapısal özelliklere sahiptir.
ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi, işletmelerin acil sağlık ve güvenlik konularının ötesine bakmasını ve daha geniş anlamda toplumun ne beklediğini dikkate almasını gerektirmektedir. Bu oldukça geniş kapsamlı bir yaklaşımdır. Bütün işletmeler, tedarikçi firmalar dahil faaliyetlerinin etkilerini düşünmek zorundadır.
Esasen küreselleşme yükselmeye devam etmektedir ve işletmelerin her konuda, özellikle çalışanlar konusunda etik olmaları beklenmektedir. ISO 45001 standardı işletmelere, uluslararası standartlarda tanınan bir iş sağlığı ve güvenliği koşulları sunmaktadır. Bu standart gereğince, riskler sistematik olarak analiz edilmekte ve doğru yönetilmekte, yasal düzenlemelere uygulmakta, güvenli iş uygulamaları teşvik edilmekte ve iş sağlığı ve güvenliği performansı değerlendirilmektedir. Bu sistematik yaklaşım, olay sayısında düşme sağlar ve nihayetinde işletmenin elini daha fazla rahatlatır.
İş sağlığı ve güvenliği konusunda uluslararası ihtiyaç ve gereksinimlere uymak amacı ile Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) dahil olmak üzere elliden fazla ülke ve kuruluş ISO 45001 standardının hazırlanmasında yer almıştır. Bu şekilde herhangi bir işletme tarafından kullanılabilecek bir standart oluşturulmuştur. Dünyanın herhangi bir yerinde herhangi bir sektörde faaliyet gösteren bütün işletmeler bu standardı uygulayabilir.
ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi, tüm işverenlerin ve çalışanların, iş kazalarını, yaralanmaları, tıbbi hastalıkları ve ölümleri azaltmalarına yardımcı olmak için tasarlanmış bir sistemdir.
İş sağlığı ve güvenliği konusunda çıkarılan bütün yasal düzenlemelerin ortak amacı da, çalışma alanındaki çalışanlar için sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamını teşvik etmektir. ABD’de iş sağlığı ve güvenliği dendiği zaman, işyeri dışındaki faaliyetleri de içeren, iş ve iş dışı güvenliği ifade edilmektedir.
Gerçek şu ki, çalışanlar sağlıklı ve güvenli oldukları sürece, işletmeler çalışanların tazminat taleplerini, tıbbi giderlerini ve sigorta maliyetlerini düşürmektedir. İlgili yasal düzenlemeler ve uluslararası standartlar ile birlikte işyeri ölümlerinde yüzde 60 ve işyeri kazalarında yüzde 40 düşüş izlenmiştir. Bu süre içinde binlerce işyeri incelenmiş ve güvenlik ihlalleri tespit edilerek yaptırım uygulanmıştır.
Kuruluşumuz, güçlü bir teknolojik altyapı ve eğitimli ve deneyimli uzman bir çalışan kadrosu ile müşterilerine, birçok sistem belgelendirme hizmetleri arasında, ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi belgelendirme hizmetleri de vermektedir.
Kuruluşumuz, bu belgelendirme hizmetlerini verirken, yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlara, dünyanın her yerinde kabul gören yöntemlere ve yürürlükte olan yasal düzenlemelere uymakta ve kaliteli, hızlı, kusursuz ve güvenilir bir hizmet vermektedir.
Başvuru yapan kuruluşun, ilgili standartın gerekliliklerini karşılayıp karşılamadığı hakkında inceleme yapılır.
Gerekli olan prosedürlerin ve denetimlerin hazır olup olmadığı konusunda inceleme yapılır ve kurumun değerlendirmeye hazırlık durumu kontrol edilir.
İlk iki aşama sonrasında mevcut ise yapılan her türlü düzeltici işlem gözden geçirilerek, kurumunuza ait belge hazırlama işlemi başlar.